06.07.2016
Nakaz zapłaty w postępowaniu nakazowym – podstawy wydania cz. 1.

Tytułem wstępu trzeba zaznaczyć, że uzyskanie nakazu zapłaty w postępowaniu nakazowym może przynieść wierzycielowi wiele korzyści. Jedna z nich wynika z art. 492 §1 Kodeksu postępowania cywilnego, który stanowi, że Nakaz zapłaty z chwilą wydania stanowi tytuł zabezpieczenia, wykonalny bez nadawania mu klauzuli wykonalności.

Oznacza to, że bezpośrednio po odebraniu takiego nakazu zapłaty z Sądu, wierzyciel może wystąpić o zabezpieczenie jego roszczenia, bez konieczności podejmowania dalszych czynności przed Sądem, czy też oczekiwania na doręczenie takiego nakazu dłużnikowi – przykładowo na podstawie nakazu zapłaty może zająć objętą nim kwotę na rachunku bankowym dłużnika. To, w jaki sposób dokonać zabezpieczenia na podstawie nakazu zapłaty wydanego w postępowaniu nakazowym zostanie przedstawione w jednym z kolejnych wpisów.

Wracając do głównego tematu tego wpisu, tj. podstaw wydania nakazu zapłaty w postępowaniu nakazowym, to ich katalog został ustanowiony przez ustawodawcę w art. 485 Kodeksu postępowania cywilnego.

W tym wpisie skupię się na przedstawieniu podstawy określonej w art. 485 §2a Kodeksu postępowania cywilnego, zgodnie z którym Sąd wydaje nakaz zapłaty na podstawie dołączonej do pozwu umowy, dowodu spełnienia wzajemnego świadczenia niepieniężnego, dowodu doręczenia dłużnikowi faktury lub rachunku, jeżeli powód dochodzi należności zapłaty świadczenia pieniężnego, odsetek w transakcjach handlowych określonych w ustawie z dnia 8 marca 2013 r. o terminach zapłaty w transakcjach handlowych […].

Co to oznacza dla wierzyciela? Oznacza to, że w celu ochrony własnych interesów powinien on zadbać o należyte przygotowanie umowy i kompletowanie związanej z nią dokumentacji.

Chcąc uzyskać nakaz w postępowaniu nakazowym na podstawie tego przepisu trzeba bowiem załączyć do pozwu:

1. Umowę – z tego względu każda umowa, nawet o niskiej wartości kontraktowej, powinna zostać zawarta w formie pisemnej. W przeciwnym wypadku uzyskanie nakazu zapłaty na podstawie w/w przepisu będzie niemożliwe, a co najmniej znacznie utrudnione.
2. Dowód spełnienia wzajemnego świadczenia niepieniężnego – czyli? Czyli dokument, w którym zostanie stwierdzone, że wierzyciel należycie wykonał swoje zobowiązanie z umowy. Przykładowo może to być potwierdzenie dostawy towaru np. dokument „WZ”, czy też protokół potwierdzający wykonanie usługi. W każdym razie z treści dokumentu powinno wynikać, że wierzyciel spełnił świadczenie, za które dochodzi zapłaty. Z tego względu dostarczając towar lub wykonując usługę należy ten fakt udokumentować, a najlepiej uzyskać potwierdzenie tego faktu przez kontrahenta.
3. Dowód doręczenia faktury VAT lub rachunku -  oczywiście najlepiej, jeśli dłużnik potwierdzi fakt doręczenia faktury VAT/rachunku osobiście na tym dokumencie księgowym. Jeśli jednak nie jest to możliwe, lub nie jest praktykowane w danej branży/sytuacji, to należy wysłać fakturę listem poleconym ze zwrotnym potwierdzeniem odbioru. Dodatkowo warto na dokumencie zwrotnego potwierdzenie odbioru zaznaczyć, że przysyłka zawiera fakturę wskazując jej numer – wtedy do pozwu należy załączyć fakturę i zwrotne potwierdzenie odbioru.

Czy to wystarczy? Tak, jeżeli powód dochodzi należności zapłaty świadczenia pieniężnego, odsetek w transakcjach handlowych określonych w ustawie z dnia 8 marca 2013 r. o terminach zapłaty w transakcjach handlowych.

Oznacza to, że w/w podstawa dla wydania nakazu zapłaty będzie miała zastosowanie do żądania zapłaty należności wynikającej z transakcji handlowej w rozumieniu ustawy z dnia 8 marca 2013 roku o terminach zapłaty w transakcjach handlowych.

Definicję transakcji handlowej zawarto w art. 4 pkt. 1 ustawy z dnia 8 marca 2013 roku o terminach zapłaty w transakcjach handlowych, zgodnie z którym poprzez transakcję handlową należy rozumieć umowę, której przedmiotem jest odpłatna dostawa towaru lub odpłatne świadczenie usługi pod warunkiem, że została zawarta co do zasady pomiędzy przedsiębiorcami w związku z wykonywaną przez nich działalnością.

Ujmując to nieco inaczej, podstawa wydania nakazu zapłaty z art. 485 §2a Kodeksu postępowania cywilnego aktualizuje się w przypadku roszczeń o zapłatę wynagrodzenia/ceny za świadczenie usługi/dostawę towaru pomiędzy przedsiębiorcami.

Dodatkowo, roszczenie pozwu powinno obejmować obok w/w roszczenia głównego roszczenie o zapłatę odsetek ustawowych za opóźnienie w transakcjach handlowych regulowanych ustawą z dnia 8 marca 2013 roku o terminach zapłaty w transakcjach handlowych (które co istotne są wyższe od odsetek za opóźnienie regulowanych przez przepisy Kodeksu Cywilnego.

Jeśli zostaną spełnione wszystkie w/w warunki, a do pozwu zostaną załączone należycie sporządzone w/w dokumenty, to Sąd wyda nakaz zapłaty w postępowaniu nakazowym, a przynajmniej powinien.

Łukasz Schiffer